Tổng Bí thư, Chủ tịch nước: Định vị chỗ đứng cho ASEAN hậu Covid-19

Bày tỏ vui mừng được phát biểu tại lễ khai mạc chuỗi hội nghị quan trọng nhất của ASEAN trong năm - Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao giữa ASEAN với các đối tác, Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước Nguyễn Phú Trọng chia sẻ: “Mỗi lần tham dự hoạt động của ASEAN đều để lại cho tôi những tình cảm ấm áp về tình đoàn kết, gắn bó như những người anh em trong một đại gia đình. Năm qua, tình cảm ấy càng được nhân lên khi các quốc gia thành viên ASEAN cùng chung tay gắn kết và chủ động thích ứng trước những thử thách, khó khăn mà khu vực Đông Nam Á và thế giới phải đối mặt”.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cho biết, đại dịch Covid-19 bùng phát đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người dân, làm đảo lộn cuộc sống toàn cầu và tác động nghiêm trọng đến thành quả kinh tế - xã hội được tích lũy hàng thập kỷ qua.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng phát biểu chào mừng tại Lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

“Trên nền bức tranh nhiều gam màu của thế giới, những điểm sáng về hợp tác trong việc đối phó với các thách thức đang được ghi nhận ở Châu Á - Thái Bình Dương, với vai trò tiên phong, nòng cốt của ASEAN” - Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước cho biết. 

Theo Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước, trong năm 2020, các nước ASEAN đều đã thể hiện bản lĩnh và quyết tâm, nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, thách thức. Từ cam kết chính trị ở cấp cao nhất đến các biện pháp triển khai đồng bộ, nhịp nhàng của cả bộ máy cũng như giữa các quốc gia thành viên, chúng ta đã chứng kiến tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng của ASEAN được thể hiện mạnh mẽ trong phòng ngừa, kiểm soát Covid-19 cũng như khắc phục hậu quả dịch bệnh, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, đẩy mạnh phục hồi kinh tế. Niềm tin của người dân đối với khả năng ứng phó dịch bệnh của các chính phủ trong khu vực đều ở mức cao.

“Trong khi một số thể chế đa phương đang gặp nhiều khó khăn, thách thức, ASEAN đã thành công trong việc duy trì ổn định các hoạt động, giữ vững vai trò, vị thế của mình trong năm qua. Các đối tác tiếp tục coi trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN. Xu hướng đối thoại, hợp tác và liên kết có cơ sở ngày càng vững chắc trong bối cảnh khu vực và thế giới ngày nay”, Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước cho biết.

Theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, định vị chỗ đứng phù hợp cho ASEAN trong thế giới thời kỳ hậu Covid-19 là một vấn đề lớn. Mong muốn và ý chí mạnh mẽ giữ gìn một khu vực hòa bình, ổn định, đoàn kết và thống nhất trên cơ sở luật pháp quốc tế, đã và cần tiếp tục trở thành giá trị cốt lõi của Đông Nam Á và Cộng đồng ASEAN.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nêu rõ, Việt Nam luôn chủ trương giữ vững độc lập, tự chủ, đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hoà bình, hợp tác và phát triển. Tinh thần đó đã đưa Việt Nam trưởng thành, lớn mạnh trong suốt 75 năm qua và sẽ tiếp tục là kim chỉ nam cho chính sách đối ngoại, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đang biến chuyển phức tạp và khó lường hiện nay.

“Với vai trò là Chủ tịch ASEAN năm 2020, trên tinh thần “gắn kết và chủ động thích ứng", Việt Nam trân trọng sự đoàn kết, ủng hộ, hỗ trợ quý báu từ các quốc gia thành viên, các đối tác và bạn bè của ASEAN để Cộng đồng ASEAN vững vàng vượt qua các thách thức, giữ vững đà liên kết, xây dựng cộng đồng và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN, xây dựng khu vực Đông Nam Á hoà bình, hữu nghị, hợp tác, trung lập và ổn định”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cho biết.

"Chủ tịch Hồ Chí Minh của chúng tôi đã từng khẳng định "Đoàn kết là sức mạnh". Chỉ có thông qua hợp tác, tin cậy và chung sức, đồng lòng, ASEAN và thế giới mới có thể cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, thách thức, khôi phục tăng trưởng kinh tế, duy trì hoà bình, ổn định và phát triền bền vững", Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước nhấn mạnh.

Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 đã phát biểu khai mạc. Tiếp thu những chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng về những khó khăn mà ASEAN đang phải đối diện do tác động của đại dịch Covid-19, Thủ tướng cho biết Chính phủ các nước ASEAN trăn trở với nỗi đau của người dân, đau đáu với nhu cầu khôi phục để vượt qua giai đoạn cam go này. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng điểm lại những hành động triển khai mạnh mẽ ở cả cấp quốc gia và khu vực, ứng phó kịp thời với đại dịch của Chính phủ các nước ASEAN đối với đại dịch trên tinh thần Gắn kết và Chủ động thích ứng. Thủ tướng Chính phủ cũng thông báo về những kết quả hợp tác thiết thực đã và đang triển khai của ASEAN trong ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh trong tương lai. Trong đó, Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 đã nhận được cam kết ủng hộ tới 10 triệu đô la. Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, Khung chiến lược ASEAN về ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và Trung tâm khu vực ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh cũng sẽ được thông qua hoặc khởi động thành lập dịp Cấp cao lần này.

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, dịch bệnh Covid-19 không thể cản trở tiến trình của xây dựng Cộng đồng ASEAN. Hợp tác trên 3 trụ cột vẫn được triển khai tích cực, đúng tiến độ. Thủ tướng cho biết, đánh giá giữa kỳ các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 đã hoàn tất, tại Cấp cao lần này, các Nhà Lãnh đạo sẽ cho ý kiến chỉ đạo về rà soát triển khai Hiến chương ASEAN, thông qua Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch triển khai, xem xét hình thành khuôn khổ đi lại an toàn cho doanh nhân, nhà đầu tư trong nỗ lực triển khai nhiệm vụ kép vừa chống dịch, vừa thúc đẩy phục hồi, nâng cao năng lực thể chế và khả năng vận hành hiệu quả của bộ máy ASEAN thích ứng với tình hình mới.

Nhấn mạnh hòa bình và an ninh thế giới chưa thực sự bền vững, Thủ tướng cho biết ASEAN đã tự cường, tỉnh táo và kiên định tiếp cận cân bằng và hài hòa, giữ vững vai trò trung tâm, không bị chao đảo, cuốn vào các dòng xoáy biến động thế giới và khu vực. Thủ tướng hoan nghênh ASEAN đã ra Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao nhân kỷ niệm 53 năm thành lập Hiệp hội cũng như lập trường nguyên tắc nhất quán và cam kết mạnh mẽ của ASEAN trong xây dựng Biển Đông trở thành vùng biển hòa bình và ổn định, an ninh và an toàn cho tự do lưu chuyển hàng hóa, nơi mà khác biệt, tranh chấp được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, nơi pháp luật được tôn trọng, tuân thủ và các giá trị chung được khẳng định, đề cao ý nghĩa của UNCLOS 1982 và trông đợi sớm hoàn thành Bộ Quy tắc Ứng xử trên Biển Đông COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982.

Thủ tướng nhấn mạnh vai trò của Liên Hợp Quốc trong thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, thông báo về việc lần đầu tiên tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo nữ ASEAN dịp này để đại diện lãnh đạo nữ lên tiếng về vai trò của phụ nữ thúc đẩy phát triển bền vững trong thế giới hậu Covid-19.

Cho rằng Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Cấp cao giữa ASEAN với các Đối tác sẽ có ý nghĩa quan trọng trong hoàn tất triển khai các ưu tiên đề ra của năm 2020 và định hướng hợp tác trong giai đoạn tới, Thủ tướng đề nghị ASEAN cần tập trung nguồn lực và nỗ lực ở mức cao nhất để từng bước đẩy lùi nguy cơ dịch bệnh Covid-19, đẩy mạnh hỗ trợ khôi phục sản xuất, kinh doanh, việc làm và sinh kế cho người dân, bắt tay thực hiện Khung phục hồi tổng thể của ASEAN và Kế hoạch triển khai. Thủ tướng cho rằng ASEAN cần xác lập vị trí của mình trong sự dịch chuyển sức mạnh kinh tế-chính trị giữa các quốc gia cũng như những điều chỉnh của chuỗi sản xuất-cung ứng toàn cầu, bổ sung các vào lợi thế cạnh tranh sẵn có của ASEAN các giá trị của khoa học công nghệ tiên tiến, năng lực chuyển đổi số, nguồn nhân lực chất lượng cao cũng như khả năng đa dạng hóa các thị trường.

Đánh giá vai trò đặc biệt quan trọng của phát triển đồng đều, bền vững trong xây dựng Cộng đồng ASEAN, Thủ tướng đề nghị ASEAN cần có cam kết mạnh mẽ và đoàn kết trong thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, miền và các quốc gia, gắn kết và hài hòa các nỗ lực phát triển tiểu vùng, như Mê Công với tiến trình phát triển chung của ASEAN.

Nhấn mạnh hòa bình, ổn định là điều kiện tiên quyết để phục hồi và phát triển, Thủ tướng đề nghị ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò trung tâm trong dẫn dắt các tiến trình đối thoại và hợp tác sâu rộng ở khu vực; gắn kết sự tham gia, đóng góp của các Đối tác vào các vấn đề thuộc quan tâm và lợi ích chung, ứng phó hữu hiệu với các thách thức. Thủ tướng cho biết tại dịp này nhiều Tuyên bố quan trọng với các Đối tác sẽ được thông qua, trong đó có Tuyên bố kỷ niệm 15 năm tiến trình EAS, Tuyên bố về tăng cường hợp tác ASEAN+3 trong nâng cao năng lực tự cường kinh tế tài chính trước các thách thức đang nổi lên. Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) cũng đã hoàn tất đàm phán, khẳng định quyết tâm mạnh mẽ về tự do hóa thương mại và liên kết của ASEAN và các Đối tác.

Thủ tướng đánh giá cao việc Cuba, Cô-lôm-bia và Nam Phi tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) tại Hội nghị lần này cũng như các sáng kiến về thúc đẩy hình ảnh, bản sắc ASEAN như Bản tường trình về bản sắc ASEAN, khuyến khích treo cờ ASEAN và sử dụng ASEAN ca trong khu vực.

Kết luận trong phát biểu của mình, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định với đoàn kết và tự cường, ASEAN sẽ vững vàng vượt lên các thách thức, hướng tới cuộc sống ấm no, thịnh vượng cho hơn 600 triệu người dân, đóng góp hiệu quả cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Sáng 12/11/2020, Lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao ASEAN với Đối tác đã được tổ chức trọng thể tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, Hà Nội. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Đại hội đồng Nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (AIPA) lần thứ 41, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Cấp cao liên quan, Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Trưởng đoàn đại biểu Việt Nam tại AIPA-41 cùng Lãnh đạo các Ban ngành của Đảng và Chính phủ, Đại sứ các nước ASEAN và Ngoại giao đoàn tại Hà Nội đã đến dự. Lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng Thư ký ASEAN và các khách mời cũng cùng dự từ gần 20 đầu cầu trên thế giới.