Nhật, Australia đạt thỏa thuận bước ngoặt về tập trận chung

Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga đã đón tiếp lãnh đạo nước ngoài đầu tiên, Thủ tướng Australia Scott Morrison, hôm 17/11. Thủ tướng Australia đã bay đến Tokyo bất chấp việc ông sẽ phải trải qua 14 ngày cách ly bắt buộc khi trở về Canberra, theo quy định phòng chống dịch Covid-19 tại đất nước.

Các cử chỉ chung thể hiện quyết tâm của cả hai bên trong việc tăng cường hợp tác hướng tới một "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở". Hai nhà lãnh đạo đã đạt được một thỏa thuận cơ bản nhằm thúc đẩy hợp tác quốc phòng, giúp hai nước dễ dàng tiến hành các cuộc tập trận và hoạt động quân sự chung bằng cách tinh giản thủ tục.

"Ngài thủ tướng, trong bất kỳ mối quan hệ nào, ấn tượng đầu tiên thực sự quan trọng", ông Morrison nói trong một cuộc họp báo chung sau cuộc hội đàm. "Và tôi có thể đảm bảo với ông, ấn tượng đầu tiên về cả hai chúng ta ngày hôm nay, theo tôi, là cực kỳ tích cực, và tôi trông đợi quan hệ đối tác rất quan trọng và rất hiệu quả giữa chúng ta trong những năm tới".

Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga (phải) và Thủ tướng Australia Scott Morrison tại Tokyo hôm 17/11. Ảnh: Reuters.

Trong cuộc gặp, ông Morrison cho biết ông gọi ông Suga là "Yoshi", và đề nghị thủ tướng Nhật Bản gọi ông là "ScoMo", biệt danh thông dụng của nhà lãnh đạo Australia. Hai nhà lãnh đạo được cho là đã dùng cách xưng hô thân mật như vậy trong bữa tối.

Thỏa thuận quốc phòng mang tính bước ngoặt được ký hôm 17/11, Thỏa thuận Tiếp cận Có qua có lại, là điều mà Tokyo và Canberra đã nhắm đến trong nhiều năm.

Thỏa thuận vẫn cần được các nhà lập pháp ở cả hai nước thông qua. Một khi có hiệu lực, thỏa thuận sẽ giúp loại bỏ các thủ tục hành chính mà một bên phải thực hiện để đưa quân đến tập trận trên đất của bên kia. Thỏa thuận cũng sẽ giúp đơn giản hóa quá trình di chuyển vũ khí và phương tiện giữa hai bên, giảm bớt trở ngại cho hợp tác liên quan đến Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản và quân đội Australia.

Hợp tác quốc phòng giữa Nhật Bản và Australia chủ yếu tập trung vào các cuộc tập trận chung có sự tham gia của không quân và hải quân hai nước. Thỏa thuận mới dự kiến thúc đẩy liên lạc trực tiếp giữa Lực lượng Phòng vệ Trên bộ của Nhật Bản và Lục quân Australia, có khả năng bao gồm các đơn vị chiến điện tử và không gian mạng của họ.

Trong một tuyên bố chung sau cuộc gặp, hai nhà lãnh đạo bày tỏ quan ngại nghiêm túc về tình hình ở Biển Đông, khẳng định lại "sự phản đối mạnh mẽ đối với bất kỳ nỗ lực cưỡng bách hoặc đơn phương nào nhằm thay đổi hiện trạng và do đó làm gia tăng căng thẳng trong khu vực".

Họ chỉ ra hoạt động quân sự hóa các địa điểm còn tranh chấp, sử dụng tàu tuần duyên một cách nguy hiểm, phóng tên lửa đạn đạo và nỗ lực làm gián đoạn các hoạt động khai thác tài nguyên của các nước khác. Toàn bộ đều là những hành động mà Trung Quốc đã bị cáo buộc.

Hai bên hoan nghênh việc ký Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực cuối tuần trước, nói thêm rằng "RCEP vẫn mở cho Ấn Độ".

Trong cuộc họp báo ở Tokyo, ông Suga cho biết ông muốn "xác nhận rằng Nhật Bản và Australia đang tăng cường quan hệ đối tác của họ để hiện thực hóa một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở".

Trong khi đó, ông Morrison cũng đề cập đến tiềm năng về năng lượng hydro khi trả lời các phóng viên. Nhà lãnh đạo Australia cho biết ông dự kiến lô hydro đầu tiên sẽ được đưa đến Nhật Bản vào khoảng tháng 3/2021.