VEPR dự báo GDP Việt Nam năm 2020 có thể đạt 2,8%

Phụ thuộc vào khả năng khống chế dịch bệnh

Tại buổi tọa đàm công bố báo cáo kinh tế vĩ mô quý III do VEPR tổ chức sáng 21/10, PGS.TS Phạm Thế Anh - Kinh tế trưởng VEPR- nhận định: triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm 2020 phụ thuộc vào khả năng khống chế bệnh dịch trong nước và trên thế giới.

Theo đó, những yếu tố có thể hỗ trợ cho tăng trưởng gồm kỳ vọng về triển vọng kinh tế do việc hoàn tất ký kết Hiệp định thương mại tự do và bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVFTA và IPA) đem lại; tiến độ giải ngân và thi công các dự án đầu tư công trọng điểm được đẩy nhanh như mong đợi. Chi phí nguyên vật liệu duy trì ở mức thấp do suy giảm nhu cầu tiêu thụ và sản xuất; làn sóng dịch chuyển đầu tư nhằm phân tán rủi ro từ thương chiến Mỹ - Trung và tận dụng các ưu đãi đầu tư tại Việt Nam; môi trường vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát được ở mức trung bình, tạo điều kiện tốt cho việc thực thi các chính sách hỗ trợ tăng trưởng.

Tuy nhiên, VEPR cũng cho rằng, Việt Nam đang gặp nhiều rủi ro và thách thức trong một môi trường kinh tế thế giới bất trắc. Bên cạnh đó, điểm yếu của kinh tế Việt Nam còn đến từ các rủi ro nội tại như mất cân đối tài khóa lớn, tốc độ và mức độ đầu tư phát triển, đặc biệt là hạ tầng, bị chững lại; sức khỏe hệ thống ngân hàng - tài chính dễ bị tổn thương; sự phụ thuộc vào khu vực FDI; chất lượng lao động thấp; tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước bị ngưng trệ; hiệu quả đầu tư công…

Riêng vấn đề đầu tư công, PGS.TS Phạm Thế Anh bày tỏ lo ngại, vốn đầu tư công đều dồn vào năm nay. Năm tới sẽ ra sao? Lấy tiền đâu để tiếp tục thực hiện như năm nay. Đây là rủi ro lớn đối với Việt Nam, trong khi thu ngân sách giảm. Nếu thúc đẩy đầu tư công trong quý IV giúp tăng trưởng Việt Nam cao hơn chút, nhưng năm sau rất khó khăn tìm nguồn lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

“Ngoài ra, Việt Nam cũng có nguy cơ trở thành thị trường tạm nhập tái xuất của Trung Quốc nhằm lách lệnh trừng phạt của Mỹ đối với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc”- PGS.TS Phạm Thế Anh bày tỏ.

Cân nhắc những yếu tố trên, VEPR đã dự báo kinh tế Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng 2,6-2,8% trong cả năm 2020.

“Mức dự báo hiện tại thấp hơn so với ước tính của chúng tôi trong báo cáo trước đây do việc dịch bệnh quay trở lại tại một số thành phố lớn ở miền Trung trong tháng 7 làm gián đoạn quá trình hồi phục của ngành du lịch. Trong trường hợp bất lợi hơn khi các nước đối tác của Việt Nam phải tái áp dụng các biện pháp phong tỏa, kinh tế Việt Nam có thể chỉ tăng trưởng trong khoảng 1,8-2,0%”- ông Phạm Thế Anh nhận định.

Ưu tiên hàng đầu là ổn định môi trường kinh tế vĩ mô

VEPR cho rằng do nguồn lực tài khóa hạn hẹp sau nhiều năm thâm hụt ngân sách, cùng với việc chính sách tiền tệ bị ràng buộc với các mục tiêu về lạm phát và tỷ giá, Việt Nam không thể theo đuổi các chính sách vĩ mô theo cách tương tự các nước trên thế giới, ví dụ nới lỏng tiền tệ quy mô lớn. Ưu tiên hàng đầu lúc này là đảm bảo an sinh xã hội, giữ ổn định môi trường kinh tế vĩ mô, giảm gánh nặng cho các doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động và hỗ trợ các doanh nghiệp còn hoạt động.

Ngoài ra, việc thực thi chính sách cần quan tâm hơn đến lao động trong khu vực phi chính thức bởi nhóm này chiếm một tỷ trọng lớn, dễ tổn thương, chịu tác động nặng nề nhất và đang khó tiếp cận các chính sách hỗ trợ. Trong các phương án có thể, thì cần ưu tiên cắt giảm kinh phí công đoàn (2% quỹ lương) để giảm chi phí cho doanh nghiệp.

"Việc giãn/giảm thuế, nếu có, chỉ nên được áp dụng với thuế VAT thay vì thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), vì giảm thuế TNDN chỉ hỗ trợ được số ít doanh nghiệp không bị ảnh hưởng hoặc đang hưởng lợi từ các tác động của dịch bệnh, chứ không giúp được đa số các doanh nghiệp đang gặp khó khăn. Từ đó, việc giảm thuế TNDN còn có nguy cơ tạo ra bất bình đẳng sâu sắc hơn trong môi trường kinh doanh, ảnh hưởng không tốt đến việc phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19"- PGS. TS Phạm Thế Anh nói.

Dù đang rất khó khăn trong đại dịch và chống suy giảm kinh tế, các chuyên gia cho rằng, phải thực hiện nhiều biện pháp để phục hồi kinh tế nhưng lúc này không nên lãng quên cải cách, không được bỏ qua cải cách. Phải tiếp tục các cải cách cơ bản để tạo nên động năng cho thời gian tới.